«οι τράπεζες επιδοτήθηκαν με 28δις ευρώ προσφάτως έτσι ώστε να έχουν την ευχέρια να μας δανείσουν χρήματα για να αποπληρώσουμε τα δάνεια που έχουμε πάρει από άλλες τράπεζες. η κοινή λογική (:) θα έλεγε πως θα μπορούσαν να δώσουν τα 28δις κατευθείαν σε μας (!).»
το παραπάνω είναι από παλιότερο post μου, και είναι ένα (τραβηγμένο) παράδειγμα για να καταδείξω την παράνοια του κυρίαρχου οικονομικού μοντέλου. ενός μοντέλου που ο στόχος του δεν είναι η ευημερία των κοινωνιών (και κατ' αεπέκταση των ανθρώπων). ίσως γι' αυτό να θεωρείται και τόσο πετυχημένο απ' τους οπαδούς του και να χαρακτηρίζεται ως μονόδρομος. ακριβώς επειδή ο στόχος του είναι απλώς η διαιώνιση του. η αέναη ανάπτυξη. και όσο το πετυχαίνει αυτό θα συνεχίζει να υπάρχει, έστω και αν καταδικάζει το 1/3 στην φτώχεια.
«όποιος πιστεύει ότι η εκθετική ανάπτυξη μπορεί να συνεχίζεται για πάντα σε ένα πεπερασμένο κόσμο είναι είτε τρελός είτε οικονομολόγος» ~ k. boulding
βρισκόμαστε αναμφίβολα σε περίοδο οικονομικής κρίσης, και θα μπορούσαμε να συζητάμε με τις ώρες το γιατί και το πως φτάσαμε ως εδώ. τις τελευταίες ημέρες στην πολιτική επικαιρότητα κυριαρχεί ένα άλλο "πως". αυτό που έχει να κάνει με την έξοδο απ' την κρίση. υπάρχει μια έμφυτη τάση στη νεοφιλελεύθερη σκέψη να σκέφτεται βραχυπρόθεσμα και να προκρίνει τις αντίστοιχες οικονομικές και πολιτικές "λύσεις". αυτό λίγο πολύ βιώνουμε και στη χώρα μας. ακούμε για παράδειγμα για πάγωμα μισθών ή για μείωση επιδομάτων, ή ακόμα χειρότερα φέτος στις γιορτές ακούσαμε ακόμα και για κόψιμο του δώρου των χριστουγέννων. βραχυπρόθεσμα κάτι τέτοιο μπορεί να είχε αποτέλεσμα. καθώς θα υπήρχε μείωση στις κρατικές δαπάνες και αυτό θα είχε μια θετική επίπτωση στους δείκτους του ελλείματος. μακροπρόθεσμα όμως θα είχε δυσμενή αποτελέσματα στην οικονομία γιατί θα αποδυνάμωνε την αγοραστική δύναμη των εν δυνάμει καταναλωτών και άρα θα υπήρχε μείωση στον τζίρο των καταστημάτων. ακόμα δηλαδή και με νεοφιλελεύθερη "λογική" τέτοια οικονομικά μέτρα είναι προς τη λάθος κατεύθυνση. όταν η general motors απολύει 5.000 εργαζομένους αυτομάτως έχει χάσει 5.000 εν δυνάμει καταναλωτές και αγοραστές των αυτοκινήτων της. όσο απλοποιημένο και να είναι αυτό το παράδειγμα, καθρεφτίζει τον φαύλο κύκλο που υποκρύπτεται κάτω από ένα οικονομικό μοντέλο που δεν έχει στο επίκεντρό του τον άνθρωπο (και άλλωστε δεν παράγει αγαθά γι' αυτόν, αλλά "ανάπτυξη" μέσω αυτού).
το ποιο θα μπορούσε να είναι το μακρυπρόθεσμο πλάνο εξόδου απ' την κρίση χωράει αρκετή συζήτηση (ανάλογα και το πόσο αριστερά τοποθετεί καθένας τον εαυτό του στο πολιτικό φάσμα), αλλά το κυρίαρχο στοιχείο, που τόσο επίμονα προτάσουν άνθρωποι από προοδευτικούς πολιτικούς χώρους, είναι η αύξηση των θέσεων εργασίας με όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις που αυτό συνεπάγεται (πχ. επενδύσεις, απλοποίηση διαδικασιών έναρξης μιας επιχείρησης), με όλα τα βραχυπρόθεσμα αρνητικά (πιθανή πρόσκαιρη αύξηση του ελλείματος), αλλά με μακροπρόθεσμο θετικό αποτέλεσμα την έξοδο απ' την κρίση και όχ απλώς την αναβολή της κατάρευσης. συνεπώς αυτό που απαιτείται είναι πολιτκές λύσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο από μια κυβέρνηση που ασχολείται μόνο με τη μείωση των δαπανών.